Những câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất

Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất có ý nghĩa thiết thực trong cuộc sống ngày nay. Trước tác động của nền kinh tế thị trường, con người bận mải với guồng quay của cuộc sống  mưu sinh. Những bài học quý báu đúc kết từ những câu tục ngữ đó vẫn còn trường tồn mãi với thời gian. Bài viết dưới đây, chúng tôi xin tổng hợp lại những câu tục ngữ về thiên nhiên, lao động sản xuất ý nghĩa nhất. Cùng khám phá nhé!

Ý nghĩa của tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất

Không ai biết chính xác thời gian ra đời của các câu ca dao, tục ngữ về thiên nhiên, lao động sản xuất. Chỉ biết rằng đó là những bài học quý báu, sự chiêm nghiệm được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Ý nghĩa tuyệt vời mà mỗi câu tục ngữ mang đến giúp mọi người có động lực, niềm tin vào cuộc sống. Đa số những câu tục ngữ về thiên nhiên, lao động sản xuất mang đến ý nghĩa:

– Tục ngữ về thiên nhiên giúp dự báo về tinh hình thời tiết trong mỗi thời kỳ khác nhau. Các hiện tượng đó giúp người nông dân có phương án kịp thời trong lĩnh vực nông nghiệp.

– Tục ngữ về thiên nhiên giúp giải thích các hiện tượng đang xảy ra một cách chi tiết, cụ thể nhất.

– Tục ngữ về lao động sản xuất ca ngợi phẩm chất tuyệt vời của người nông dân chịu thương, chịu khó. Đó cũng là những câu tục ngữ động viên, khích lệ tinh thần mọi người nỗ lực, hăng say trong công việc.

– Các câu tục ngữ còn đưa ra những kinh nghiệm, bài học quý báu trong quá trình lao động sản xuất. Từ đó người nông dân làm việc hiệu quả tạo nên sản phẩm chất lượng, mang đến nguồn kinh tế ổn định cho gia đình.

– Cuối cùng những câu tục ngữ thể hiện nếp sống văn hóa tốt đẹp của người dân Việt Nam. Sự trao truyền kiến thức từ thế hệ này sang thế hệ khác với cội nguồn dân tộc tạo nên truyền thống “tốt đời, đẹp đạo”.

Tục ngữ về thiên nhiên luôn song hành với tục ngữ về lao động sản xuất. Người ta dựa trên những chiêm nghiệm về tự nhiên để ứng dụng vào quá trình sản xuất. Yếu tố tự nhiên góp phần quan trọng trong việc tạo nên sản phẩm chất lượng, hiệu quả.

Tham khảo bài viết:

• Bức tranh toàn cảnh về năng suất lao động của Việt Nam hiện nay
• Tầm quan trọng của vấn đề vệ sinh lao động là gi?

Tổng hợp những câu tục ngữ hay về thiên nhiên và lao động sản xuất

Trong kho tàng ca dao, tục ngữ của nước ta có nhiều nội dung ý nghĩa, mang đến giá trị tinh thần tốt đẹp. Trong đó tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất giữ một chỗ đứng vững chắc. Dưới đây chúng tôi xin tổng hợp các câu tục ngữ ý nghĩa nhất về chủ đề thiên nhiên, lao động sản xuất:

Tục ngữ về thiên nhiên, thời tiết

1. Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa

Câu tục ngữ là kinh nghiệm được đúc kết của cha ông ta về chuyện nắng mưa. Không cần dự báo thời tiết chỉ cần quan sát sao là có thể biết thời tiết ngày hôm sau. Nếu tối hôm trước bầu trời nhiều sao, các ngôi sao sáng rõ thì hôm sau trời nắng to. Ngược lại nếu trời ít sao, các ngôi sao nhìn không rõ thì mai sẽ mưa.

2. Gió heo may, chuồn chuồn bay thì bão

Gió heo may là gió lạnh, không khí khô và thường xuyên thổi vào mùa thu. Nếu khi gió thổi bạn quát sát thấy có chuồn chuồn bay thì chắc chắn sắp có bão.

3. Chớp đông nhay nháy, gà gáy thì mưa

Nếu quan sát phía Đông có chớp xuất hiện với tần suất nhiều thì chắc chắn 1 – 2 hôm sau trời sẽ mưa.

4. Tháng Bảy kiến bò, chỉ lo lại lụt

Các con vật thường có cảm ứng về thời tiết nhanh nhạy, chính xác. Nếu quan sát tháng 7 âm lịch, kiến thường bò thành đoàn thì chắc chắn sắp tới sẽ có mưa lớn. Bởi kiến sẽ bò trên cao để tích trữ thức ăn và tìm nơi tránh trú an toàn.

5. Mưa chẳng qua Ngọ, gió chẳng qua Mùi

Câu tục ngữ chỉ ra rằng nếu mưa buổi sáng thường không kéo dài qua buổi trưa – giờ Ngọ (từ 11 – 13 giờ), gió thường lặng vào buổi chiều – giờ Mùi (từ 13 – 15 giờ).

6. Mống dài trời lụt, mống cụt trời mưa

Mống ở đây được hiểu là cầu vồng: cầu vồng sẽ xuất hiện sau cơn mưa khi trời còn nắng. Quan sát thấy cầu vồng dài thì nhiều hơi nước trời có mưa lớn, dẫn đến ngập lụt.

7. Rét tháng Ba, bà già chết cóng.

Vào tháng 3 âm lịch thường xuyên có những đợt gió mùa kéo dài, lạnh buốt. Điều này nhắc nhở mọi người phải mặc đủ ấm để bảo vệ sức khỏe của mình.

8. Mưa tháng Bảy, gãy cành trám, nắng tháng Tám, rám trái bưởi.

Quán sát sẽ thấy tháng 7 âm lịch có lượng mưa lớn đi kèm gió lớn. Còn tháng 8 âm lịch nắng nóng gay gắt, khó chịu

9. Sấm tháng Mười cày cười mà cấy.

Nếu vào tháng 10 âm lịch có sấm xuất hiện nhiều thì vụ Đông – Xuân sắp tới có đủ nước để cấy cày. Nếu tận dụng hiệu quả điều kiện thuận tiện của tự nhiên có thể tạo nên mùa màng bội thu.
10. Vàng mây thì gió, đỏ mây thì mưa.

Quan sát màu sắc của mây giúp mọi người dự đoán mưa nắng chuẩn nhất. Nếu thấy mây ánh lên sắc vàng thì trời có gió còn mây màu đỏ thò trời sắp chuyển mưa.

Tục ngữ về lao động sản xuất

1. Chuồng gà hướng đông cái lông chẳng còn

Đó là kinh nghiệm của cha ông ta trong việc bố trí chuồng trại trong chăn nuôi. Không nên bố trí cửa chuồng nuôi về hướng Đông. Đây là hướng dễ tiếp gió, điều này khiến vật nuôi bị gió tạt vào, ảnh hưởng đến đề kháng, dễ sinh bệnh.

2. Ăn kỹ no lâu, cày sâu tốt lúa

Nghĩa đen: người nào nhai kỹ trong lúc ăn sẽ no lâu hơn còn cây sâu sẽ có nhiều đất để cấy

Nghĩa bóng: Trong sản xuất nên cầu sâu dưới lòng đất vì dưới lòng đất có nhiều vi sinh vật được xem là loại phân bón hiệu quả giúp lúa phát triển tốt nhất.

3. Trồng khoai đất lạ, gieo mạ đất quen

Câu tục ngữ nói về kinh nghiệm của cha ông trong vấn đề trồng cây. Khi trồng khoai người nông dân nên trồng ở các mảnh đất mới, chưa từng trồng loại cây này bao giờ. Khi gieo mẹ nên ưu tiên ở mảnh đất có thổ nhưỡng quen thuộc, giúp cho sự phát triển của cây lúa.

4. Tháng giêng trồng trúc, tháng lục trồng tiêu

Kinh nghiệm trồng các loại cây trong năm có điều kiện thuận lợi: tháng 1 nên trồng tre trúc để có măng, còn tháng 6 âm nên trồng ớt, hồ tiêu.

5. Nhất nước nhì phân, tam cần, tứ giống

Câu tục ngữ nêu lên tầm quan trọng của các yếu tố trong lĩnh vực nông nghiệp. Đầu tiên cần chú ý đến lượng nước vào – ra trong từng thời kỳ lúa khác nhau. Thứ 2 cần chú ý đến phân bón, thứ ba là thường xuyên chăm sóc, thăm đồng để theo dõi sự phát triển của cây lúa. Cuối cùng cần chọn giống cây lúa chất lượng, ít sâu bệnh.

6. Ba tháng trồng cây không bằng 1 ngày trồng quả
7. Giàu đâu những kẻ ngủ trưa. Sang đâu những kẻ say sưa tối ngày

Câu tục ngữ phê phán những kẻ lười lao động,cuộc sống phải chịu khó, chăm chỉ làm việc. Có như vậy cuộc sống mới tốt đẹp, tương lai tươi sáng đang ở phía trước.

8. Làm ruộng ba năm không bằng chăn tằm 1 lứa
9. Nhất canh trì, nhì canh viên, tam canh điền

Câu tục ngữ nêu kinh nghiệm phát triển kinh tế của cha ông ta truyền lại. Nghề đem lại cuộc sống tốt là nghề nuôi cá, tiếp đó là nghề làm vườn và cuối cùng mới là nghề làm nông.

10. Năm trước được cau, năm sau được lúa

Những câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất tạo nên giá trị về cuộc sống, nhân sinh quan. Cách mỗi người có thể đọc và hiểu rõ ràng từng câu tục ngữ cho thấy giá trị tuyệt vời mà nó mang lại. Hy vọng bài viết đã giúp bạn có cái nhìn toàn diện về ý nghĩa của kho tàng ca dao, tục ngữ Việt Nam.